เมนูอาหารที่คนญี่ปุ่นได้เรียนรู้ก่อนใช้ชีวิตเพียงลำพัง
Hitori Gurashi
ช่วงเวลาของฤดูใบไม้ผลิ หรือ “ฮารุ” (春, Haru) สำหรับคนญี่ปุ่นถือเป็นฤดูแห่งการเริ่มต้นใหม่ค่ะ เรานับปีการศึกษาใหม่หรือวาระสิ้นสุดการทำงานตั้งแต่ต้นเดือนเมษายนไปจนถึงสิ้นเดือนมีนาคม ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐหรือเอกชนก็ตาม ทำให้ช่วงเวลาดังกล่าว คนส่วนมากเกิดการเปลี่ยนแปลงในการใช้ชีวิตในรูปแบบต่าง ๆ รวมถึงการเริ่มต้นใช้ชีวิตเพียงลำพัง หรือภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า “ฮิโตริ กุราชิ” (ひとり暮らし, Hitori Gurashi)
ตัวอย่างเช่น นักเรียนต่างจังหวัดที่เพิ่งจบมัธยมปลายและสอบเข้ามหาวิทยาลัยในโตเกียวซึ่งต้องอยู่ห่างไกลจากพ่อแม่ โดยเช่าห้องอพาร์ทเมนท์ซึ่งอยู่ใกล้ ๆ มหาวิทยาลัยเพื่อขี่จักรยานไปเรียน หรือหนุ่มสาวที่เพิ่งเรียนจบและเริ่มทำงานออฟฟิศ โดยที่ผ่านมาอาศัยอยู่กับพ่อแม่ แต่ตอนนี้อยากใช้ชีวิตเพียงลำพังบ้างเพราะกลับดึกพ่อแม่ก็ไม่ว่า เลยตัดสินใจออกจากบ้านไปเช่าห้องที่สะดวกในการเดินทางไปทำงาน… อะไรประมาณนี้
และไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม ก่อนที่จะเริ่มใช้ชีวิตเพียงลำพังก็ต้องมีการจัดเตรียมหลายสิ่งโน่นนี่ โดยเฉพาะเรื่องอาหารซึ่งเป็นเรื่องใหญ่เพราะต่อจากนี้เมื่อกลับถึงบ้านจะไม่มีแม่ที่รอเตรียมหาอาหารการกินให้แล้ว แต่จะกินข้าวนอกบ้านทุกวันก็ไม่ไหว ซื้อข้าวกล่องเบนโตะจากร้านสะดวกซื้อกลับมากินบ่อย ๆ ก็ไม่ดีต่อสุขภาพ ดังนั้นคนญี่ปุ่นจึงมักจะทำอาหารกินเองเพราะช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายได้ด้วย
พอเข้าช่วงฤดูใบไม้ผลิ สังเกตได้ว่าร้านหนังสือจะวางขายหนังสือสูตรอาหารง่าย ๆ สำหรับมือใหม่หัดทำอาหารหลากหลายเล่ม หรือในสมัยนี้ที่พี่กูเกิ้ลก็ช่วยค้นหาวิธีสอนการทำอาหารได้แบบทันทีทันใด แต่ไม่ว่าจะวิธีไหนก็แพ้ความห่วงใยของคุณแม่ ดังนั้นคุณแม่จึงมักจะสอนลูกทำอาหารขั้นพื้นฐานก่อนที่พวกเขาจะย้ายไปอยู่เพียงลำพังค่ะ
จากข้อมูลการสำรวจเกี่ยวกับ “การเริ่มต้นชีวิตใหม่ในช่วงฤดูใบไม้ผลิปี ค.ศ.2020” ของสหกรณ์ผู้บริโภค co-op (コープ) พบว่ามีเมนู Top 3 ที่คนญี่ปุ่นได้เรียนรู้ก่อนใช้ชีวิตเพียงลำพัง ดังต่อไปนี้
อันดับ 1 : แกงกะหรี่ “รสชาติฝีมือแม่” ที่ทำได้ง่าย ๆ
แกงกะหรี่ หรือ “คาเร” (カレー) เป็นเมนูที่คนญี่ปุ่นชอบมากติดเป็นอันดับต้น ๆ อยู่เสมอ และเป็นเมนูพื้นฐานให้มือใหม่ได้ฝึกลองทำเองเป็นเมนูแรก ๆ เริ่มจากหั่นมันฝรั่ง แครอท และหัวหอมเป็นชิ้นใหญ่ ซึ่งเหมาะกับคนที่ไม่ถนัดใช้มีด จากนั้นนำมาผัดกับเนื้อสัตว์ (เนื้อวัว เนื้อหมู หรือเนื้อไก่ขึ้นอยู่กับสูตรแต่ละบ้าน) เติมน้ำ ต้มจนเดือด แล้วใส่ก้อนแกงกะหรี่ตอนสุดท้าย ขั้นตอนง่าย ๆ แบบนี้มือใหม่หัดทำก็ทำให้อร่อยได้ง่าย ๆ ไม่ต้องมีเทคนิค เพียงแต่ต้องใส่น้ำให้พอเหมาะตามที่ระบุไว้บนกล่อง
รสชาติของแกงกะหรี่ขึ้นอยู่กับยี่ห้อแกงกะหรี่ที่เลือกใช้ ดังนั้นแต่ละบ้านก็มียี่ห้อประจำอยู่แล้ว จึงอาจเรียกได้ว่าเป็น “รสชาติฝีมือแม่” ก็ได้!
สำหรับคนที่ใช้ชีวิตเพียงลำพัง บางคนอาจเลือกใช้ยี่ห้อประจำ บางคนอาจเลือกใช้ยี่ห้ออะไรก็ได้ที่ราคาถูกและกินได้หลายวัน แต่แกงกะหรี่จะอร่อยขึ้นหากทิ้งไว้สักคืนหรือแช่แข็งไว้กินวันถัดไป กินกับข้าวสวยร้อน ๆ ยิ่งถ้ามีหมูทอดทงคัตสึมาท็อปปิ้งด้วยยิ่งอร่อยสุด ๆ ไปเลย!
อันดับ 2 : เนื้อต้มมันฝรั่ง เมนูวัดฝีมือในการทำอาหาร
เมนูต่อไปเป็นอีกเมนูที่ใช้มันฝรั่งเป็นหลักซึ่งอาจทำให้ผู้อ่านเข้าใจว่าคนญี่ปุ่นชอบกินมันฝรั่ง แต่จริง ๆ แล้วเป็นเพราะมันฝรั่งเป็นพืชที่เก็บได้นานและราคาค่อนข้างถูกจึงสะดวกในการใช้ประกอบอาหาร เนื้อต้มมันฝรั่ง หรือ “นิคุจากะ” (肉じゃが) จึงเป็นเมนูกับข้าวที่ได้รับความนิยมเป็นอันดับต้น ๆ ในบรรดาเมนูอาหารญี่ปุ่น รสชาติหวานเค็ม เข้ากับข้าวสวยได้เป็นอย่างดี
วัตถุดิบและขั้นตอนในการทำคล้ายกับการทำแกงกะหรี่ เริ่มจากหั่นมันฝรั่งและหัวหอมเป็นชิ้นใหญ่ นำไปผัดกับเนื้อ (เนื้อวัว หรือเนื้อหมูขึ้นอยู่กับสูตรแต่ละบ้าน) แล้วจึงนำไปต้ม เคล็ดลับในการปรุงที่มือใหม่ก็ทำได้ง่ายคือ ใส่โชยุ น้ำตาล และซาเกในสัดส่วนเท่า ๆ กัน (หรือบางบ้านใส่มิรินแทนน้ำตาล)
บางคนบอกว่ากิน “นิคุจากะ” แล้วรู้สึกอบอุ่น ทำให้คิดถึงรสมือแม่เสมอ บางคนก็บอกว่าเมนูนี้สามารถใช้เป็นเมนูวัดฝีมือในการทำอาหารได้เลย โดยเฉพาะผู้หญิงที่ทำเมนูนี้ได้อร่อยจะถือว่ามีเสน่ห์ดึงดูดใจชายหรือที่เรียกว่า “เสน่ห์ปลายจวัก” ได้
อันดับ 3 : ซุปมิโซะ และข้าวสวยร้อน ๆ ของคู่กันที่ขาดกันไม่ได้
ข้าวสวยร้อน ๆ กับซุปมิโซะ หรือ “มิโซะชิรุ” (みそ汁) เป็นของคู่กันที่ขาดกันไม่ได้ในวิถีชีวิตของคนญี่ปุ่น สมัยนี้มีซุปมิโซะสำเร็จรูปให้เลือกซื้อหลากหลายยี่ห้อและมีวางขายอยู่ทั่วไป แต่ที่จริงเราสามารถทำเองได้ ง่ายนิดเดียว อีกทั้งมิโซะยังเป็นอาหารสุขภาพที่เต็มเปี่ยมไปด้วยประโยชน์มากมาย วัตถุดิบที่ใช้ตามแบบดั้งเดิมคือซุปดาชิซึ่งทำจากปลาคัตสึโอะแห้งและสาหร่ายคอมบุ แต่แม่บ้านสมัยนี้หลายคนนิยมใช้ผงน้ำซุปดาชิสำเร็จรูป โดยนำมิโซะละลายลงไปและใส่เครื่องต่าง ๆ ตาม เช่น เต้าหู้ สาหร่ายวากาเมะ หรืออื่นๆ ตามความชอบ
สำหรับคนที่ใช้ชีวิตเพียงลำพัง เพียงหุงข้าวและทำซุปมิโซะเอง แล้วหากับข้าวเพิ่มอีกสัก 1 – 2 อย่าง อย่างพวกของทอด เช่น ไก่ทอดหรือโคร็อกเกะตามซูเปอร์ทั่วไปก็เรียกได้ว่าเป็นมื้ออาหารที่ยอดเยี่ยมแล้วค่ะ
นอกจากเมนู Top 3 แล้ว ยังมีเมนูอื่น ๆ ที่คนญี่ปุ่นได้เรียนรู้ก่อนออกไปใช้ชีวิตลำพังด้วย เช่น เมนูหม้อไฟ ข้าวผัด และผัดผักรวม (ตามลำดับ) หากใครสนใจอยากจะลองทำอาหารญี่ปุ่น ฉันคิดว่าลองเริ่มต้นจากเมนูเหล่านี้ที่เหมาะสำหรับเหล่ามือใหม่หัดทำก็น่าจะดีนะคะ น่าจะช่วยให้คนไทยเข้าถึงวัฒนธรรมอาหารการกินทั่ว ๆ ไปของคนญี่ปุ่นได้ค่ะ
อ้างอิง
春の新生活スタートに関するアンケート調査2020（日本生協連調べ）
“รสชาติของฤดูใบไม้ผลิในกล่องนมถั่วเหลือง” คลิก
